تَقطیر (به انگلیسی: Distillation) یکی از مهمترین و متداولترین روشهای جداسازی است و اساس آن بر توزیع اجزاء بین دو فاز بنیان گذاشته شده است. در واقع تقطیر یکی از متداولترین راههای جداسازی مواد از یکدیگر به علت تفاوت نقطه جوش میباشد.
تقطیر یک فرایند فیزیکی برای جداسازی اجسام با دمای جوش متفاوت است. برای پی بردن به این که فرایند تقطیر چگونه انجام میگیرد باید به رفتار محلولها هنگام جوشیدن و متراکم شدن توجه کرد. محلولهایی با نسبتهای متفاوت از دو ماده را میگذاریم تا در دمای جوش با بخار خود به تعادل درآیند. سپس ترکیب فاز مایع و فاز بخار را اندازه میگیریم و نمودار تغییر درصد مولی هریک از فاز مایع و فاز بخار را در دماهای مختلف رسم میکنیم. مختصات y هر نقطه بر روی منحنی نمایانگر دمای جوش محلولی است که ترکیب درصدآن با مختصات x دراین نقطه داده میشود. در آزمایشگاه برای جداسازی مایعات فرار، اغلب از دستگاه تقطیر جزء به جزء استفاده میشود. یک ستون تقطیر یا جداسازی شامل یک استوانه عمودی حاوی دستهای از بشقابکها، یا حلقههای فولادی زنگنزن، گلولههای شیشهای و یا تکههای سرامیک میباشد. که این مواد دارای سطح ویژه گستردهای بوده و تماس خوبی را بین مایع – بخار در طول واحد تقطیر ممکن میسازند. در بالای ستون یک مبرد و در پایین آن یک واحد تبخیر کننده به نام بازجوشان reboiler قراردارد. بالای ستون چون از منبع گرمایش دورتر است سردتر از پایین ستون میباشد و ترکیب درصد مایع و بخار در حال تعادل در بالای ستون با ترکیب درصد مایع و بخار در حال تعادل در پایین ستون میباشد. بنابراین در بالای ستون درصد مادهای که دمای جوش کمتری دارد بیشتر است. در صنعت برای تقطیر در مقیاس تجارتی و جداسازی مخلوط چند ماده از برج تقطیر جزء به جزء استفاده میشود.
در این پست جزوه ای به صورت pdf و power point با موضوع تقطیر جهت دانلود قرار داده شده است.