لاستیک طبیعی/ کائوچوی طبیعی/ Natural Rubber/NR
لاستیک طبیعی یا کائوچو، پلی ایزوپرن است و مولکول‌های آن براثر کشش، بلوری می‌شوند، بدین ترتیب شکل مطلوبی از تقویت حاصل می‌شود. به‌عنوان پیش‌نیاز ساختاری، مولکول‌های لاستیک‌های طبیعی و سنتزی باید طویل باشند. خاصیت مشخصه کشیدگی برگشت‌پذیر به دلیل ترتیب اتفاقی و کلافی زنجیرهای بلند بسپاری است. براثر کشش، زنجیرها به هم می‌خورند ولی مثل یک فلز، پس از رها کردن تنش به شکل کلافی خود برمی‌گردند. لاستیک طبیعی 6 تا 8 درصد مواد غیر پلاستیکی دارد و در برابر گرما اندوزی مقاومت زیادی نشان می‌دهد.
برای به دست آوردن شیرابه، پوست درخت را طوری برمی‌دارند که مایع در فنجان‌های کوچکی جمع شود، فنجان‌ها باید مرتباً جمع‌آوری شوند تا از گندیدگی یا آلودگی شیرابه جلوگیری شود. پس‌ازآن شیرابه به محل جمع‌آوری برده می‌شود و در آنجا پس از صاف شدن با افزودن آمونیاک محافظت می‌شود. لاستیک از طریق فرآیندی موسوم به انعقاد جدا می‌شود. این کار با افزودن اسیدها یا نمک‌های مختلف انجام می‌گیرد. در طی این عمل، لاستیک به شکل یک توده سفید خمیری از مایع جدا می‌شود، و سپس از آن با استفاده از غلتک ورقه‌ای و درنهایت خشک می‌گردد.
روش جدیدتر این است که با استفاده تیغه‌های دوار یا اعمال برش بین دوغلتکی که با سرعت متفاوت می‌چرخند، شیرابه منعقدشده را به دانه تبدیل می‌کنند. دانه‌ها سپس به مدت چند ساعت در خشک‌کن‌های مکانیکی خشک می‌شوند، این عمل درروش قدیمی که از هوا یا دود چوب برای خشک‌کردن استفاده می‌شد چندین روزبه طول می‌انجامید. به هر صورت ورقه یا دانه خشک‌شده متراکم و از آن مدل‌هایی به وزن 33 کیلوگرم می‌سازند.
یک مخلوط‌کن ممکن است به ارتفاع یک ساختمان دوطبقه باشد و درعین‌حال تنها بسته‌های 250 کیلوگرمی را جوابگو باشد. پس از اختلاط، لاستیک با روزن رانی یا قالب‌گیری به شکل محصول دلخواه درمی‌آید و بعد پخت می‌شود و ولکانش به یک پلیمر سخت شبکه‌ای می‌انجامد که با گرمادهی مجدد نرم و یا ذوب نمی‌شود.
ساختمان شیمیایی لاستیک طبیعی در شکل زیر نشان داده‌شده است:
ویژگی‌هاي این لاستیک به شرح زیر است:
1- مقاومت مطلوب در برابر پارگی
2- مقاوم در برابر سایش
3- جهندگی مطلوب
4- تولید گرماي کمتر
خصوصیات ذکرشده در بالا سبب شده که استفاده از این کائوچو و یا آلیاژهاي حاصـل از آن به‌طور گسترده در صنایع لاستیک مورد مصرف قرار گیرد.
اما در کنار همه خصوصیات بیان‌شده، کائوچوي طبیعی داراي معایبی همچـون مقاومـت نـامطلوب در برابـر خستگی و مقاومت کم در برابر عوامل جوي است، که جهت غلبه بر این معایب استفاده از تقویت‌کننده‌های آلی یا معدنی در این کائوچو اجتناب‌ناپذیر است.
مشخصات لاستیک‌های طبیعی
- استانداردهای مرجع: ASTM D 1481 , ISO 1629
- نام تجاری : NR
- کاربرد : تایر اتومبیل، مصنوعات مکانیکی، ضربه‌گیرها و چسب و …
- مزایا برحسب اولویت :
۱- ارزان بودن
۲- انعطاف‌پذیری در دمای پائین
۳- مقاومت در برابر آب
۴- قدرت مقاومت پارگی بالا
۵- مقاومت در برابر ضربه
۶- مقاومت در برابر رشد ترک
۷- جهندگی بالا
۸- مقاومت در برابر فشردگی
- معایب برحسب محدودیت‌ها
۱- ضعیف در برابر حلال‌های هیدروکربنی
۲- ضعیف در برابر روغن و بنزین
۳- ضعیف در برابر گازها
۴- مقاومت کم در برابر نور خورشید و ازون
۵- مقاومت کم در برابر شعله و اشتعال
- ملاحظات:
از این پلیمر در مواقعی که مقاومت برشی و سایشی مطرح باشد، استفاده می‌کنیم. این کائوچو چقرمه است و عمر فرسایشی طولانی دارد و می‌توان در درجه حرارت پائین تا حد برودت ۴۵- درجه سلسیوس به کاربرد. و محدوده دمای کاربردی آن ۶۰- تا ۸۰ درجه سلسیوس است.
